काठमाडौँ उपत्यकाका स्थानीय तहले पैदलमार्गको संरक्षण गर्नुको सट्टा वन क्षेत्रसमेत मासेर सडक बनाउन थालेका छन्। जसले गर्दा काठमाडौँमा बढ्दै गएको ‘हाइकिङ’को चलनलाई नै नकारात्मक असर गर्न थालेको छ।

वीरगन्जको बाँकी परिवेशबारे बिस्तारै थप बुझ्दै गइएला। तर त्यहाँको खानपिनको यात्रा मेरो लागि मस्तिष्कमा ‘डोपामिन हर्मोन’ जगाउने सम्झना बनेको छ।

एकै ठाँउमा पाँच वटा पोखरी, सेता हिमाल, चिसो हावापानी र जमिनमा फुलेका विभिन्न रंगका फूलहरुले त्यहाँ पुग्ने जोकसैको मन लोभिन्छ।

हवाई मार्ग रोकिएपछि हिमाली जिल्लाबाट उपचार तथा अन्य कामका लागि नेपालगन्ज तथा सुर्खेत झर्ने यात्रु मर्कामा परेका छन्।

ठूलाठूला चट्टान खोपेर बनाइएको सडक। तल हेर्दा आँङ नै सिरिङ हुने भीर, त्योभन्दा तल रिँगटा लाग्ने गरी गड्गडाउँदै बगिरहेको मर्स्याङ्दी नदी। माथि उस्तै अजंगको चट्टानी पहरो। यो अवस्था मनाङ जाने सडकको हो।

करिब चार हजार मिटरको उचाइमा पर्ने लोदेन क्षेत्रमा सानादेखि ठूला दर्जनौँ पोखरी छन्। सुनपोखरी, लामपोखरी, कुहिने पोखरी हाँस पोखरीलगायत पोखरीको अवलोकन गर्न पाइन्छ।

सबैले बुझ्नै पर्ने कुरा, संरक्षण क्षेत्रभित्र घुमफिर गर्दा महत्त्वपूर्ण नियम पालन गर्नु आवश्यक छ। त्यो हो, ´तिमीले आफ्नो पदचापबाहेक केही नछोड, केही तस्वीरबाहेक अरू चीज नलैजाऊ`।

सिमेन्टले बनाइएका सिँढीहरू नेपाली हिँडाइको मौलिकतामा चुनौती बनेका छन्। किनकि, हाम्रो हिँडाइ प्राकृतिक तथा जैविक मार्गमैत्री छ। यस्ता सिँढी घुँडा तथा ढाड दुखाउने कारक हुन्।

गाउँपालिकाले प्रचारप्रसार र पूर्वाधार विकासमा जोड दिएपश्चात् ताराखोलाको गाईघाट झरनामा पर्यटकको आगमनमा वृद्धि भएको छ।

रुसी बजारमा यतिबेला अमेरिकी डलर कार्ड वा नगद कहीँकतै पनि चल्ने अवस्था छैन। बरु, युरो र भारतीय रूपैयाँको कारोबार सहज देखियो। कतिपय साथीहरूले अमेरिकी डलर बोकेकै भरमा बेखर्ची हुनुपर्ने अवस्था आयो।

अनिष्ट र प्रतिकूल परिस्थितिसँग जुध्दै दर्शक र प्रतिस्पर्धाविहीन खेलमा सहभागी यी खेलाडी केवल आफूलाई जित्न, आफैँसित प्रतिस्पर्धा गरिरहेका छन्।

यात्राको सन्नाटामा तपाईं रुखहरू बोलिरहेका, नदी र खोलाहरू गाउँदै गरेका भेट्नुहुने छ। अनि सबभन्दा बढी तपाईं आफूलाई भेट्नु हुनेछ। पदयात्रामा जब आफू भेटिन्छ, निश्चित छ तपाईंको यात्रा सार्थक भो।

भनिन्छ– तालिममा धेरै पसिना बगाए लडाइँमा उति रगत बगाउन पर्दैन। ल्हार्के ला पार गर्नु भनेको पनि त लडाइँ नै हो। यतिबेला हामी तालिमकै चरणमा छौँ।

जैविक विविधतामा धनी र प्राकृतिक रुपमा सुन्दर डोल्पा पर्यटकको रोजाइमा पर्छ । यातायातको पहुँचको कमीले गर्दा स्थानीय उत्पादनको बजारीकरण र पर्यटकको आवागमनमा समस्या भइरहेको छ ।

दसैँ बिदामा छोटो दूरीको घुमफिर गर्न चाहनेलाई काठमाडौंदेखि २२ किलोमिटरकै दूरीमा रहेको नगरकोट सामुदायिक होम-स्टे, बाँस्तोला गाउँ उपयुक्त गन्तव्य बन्न सक्छ।

दशैँ बिदालाई सदुपयोग गर्दै गुम्न जाने योजना छ भने काठमाडौँबाट नजिक मकवानपुरको उत्तरी क्षेत्रमा रहेको मार्खु गाउँ जान सकिन्छ। इन्द्रसरोवरको अवलोकन गर्दै माछाका परिकारको आनन्द लिन सकिन्छ।