ऐतिहासिक व्यापार सम्झाैतापछि भारतमा बेलायती प्रधानमन्त्री स्टार्मरको पहिलो भ्रमण

लन्डन र नयाँदिल्लीबीच ऐतिहासिक स्वतन्त्र व्यापार सम्झौता (एफटीए)मा हस्ताक्षर भएको केही महिनापछि बेलायती प्रधानमन्त्री कियर स्टार्मर बुधबार भारत आइपुगेका छन्।

यो उनको भारतको पहिलो आधिकारिक भ्रमण हो। भ्रमणबाट दुई देशबीचको आर्थिक सम्बन्ध अझ सुदृढ हुने अपेक्षा गरिएको छ। उनीसँग १२५ सदस्यीय प्रतिनिधिमण्डल समेत आएको छ। प्रतिनिधिमण्डलमा ब्रिटिस एअरवेजका प्रमुख सीईओ सीन डोयल लगायत अग्रणी उद्योगपति र व्यापारिक व्यक्तित्वहरू समावेश छन्।

दुई दिने यो भ्रमण स्टार्मर र भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीबीच जुलाईमा लन्डनमा भएको भेटपछि भएको हो। लन्डनमा दुवै नेताले दीर्घ प्रतीक्षित व्यापार सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेका थिए।

स्टार्मरले बिहीबार मोदीसँग भेटवार्ता गर्ने र त्यसपछि मुम्बईमा आयोजित फिनटेक सम्मेलनलाई संयुक्त रूपमा सम्बोधन गर्ने कार्यक्रम रहेको छ।

एक विज्ञप्तिमा प्रधानमन्त्री स्टार्मरले भनेका छन्, “सन् २०२८ सम्म भारत विश्वको तेस्रो ठूलो अर्थतन्त्र बन्ने क्रममा छ र उनीहरूसँग व्यापार छिटो र सस्तो बनाउने अवसरहरू अतुलनीय छन्।”

भारत र यसको पूर्व औपनिवेशिक शासक बेलायत हाल विश्वका पाँचौँ र छैटौँ ठूलो अर्थतन्त्र हुन्। दुवै देशबीच करिब ५४ अर्ब ८० करोड अमेरिकी डलर बराबरको द्विपक्षीय व्यापार र लगानीले छ लाखभन्दा बढी रोजगारी सिर्जना गरेको छ।

भारतको विदेश मन्त्रालयले जारी गरेको विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “यो भ्रमणले भारत–बेलायतबीच अग्रगामी साझेदारी निर्माण गर्ने साझा दृष्टिकोणलाई पुनः पुष्टि गर्ने बहुमूल्य अवसर प्रदान गर्नेछ।”

नयाँ सम्झौताअनुसार भारतले ह्विस्की, कस्मेटिक्स र मेडिकल उपकरणजस्ता ब्रिटिस वस्तुहरूमा आयात कर घटाउने भएको छ भने बेलायतले कपडा, जुत्ता र भारतबाट फ्रोजन झिँगेमाछा लगायतका खाद्य वस्तुहरूमा भन्सार शुल्क कम गर्ने सहमति जनाएको छ।

तर प्रधानमन्त्री स्टार्मरले उद्योग क्षेत्रको दबाबका बावजुद भारतीय पेशेवरहरूका लागि भिसा पहुँच विस्तार गर्न अस्वीकार गरेका छन्। मुम्बईतर्फ जाँदै गर्दा उनले पत्रकारहरूलाई भने, “त्यो योजनाको हिस्सा होइन। हामीले हस्ताक्षर गरिसकेको व्यापार सम्झौताबाट फाइदा लिनु नै हाम्रो उद्देश्य हो—अब त्यसलाई प्रभावकारी रूपमा कार्यान्वयन गर्नुपर्छ।”

यसैबीच, मानवअधिकार समूहहरूले प्रधानमन्त्री स्टार्मरलाई सन् २०१७ देखि भारतमा हिरासतमा रहेका स्कटिस सिख ब्लगर जगतर सिंह जोहलको मुद्दा उठाउन आग्रह गरेका छन्।​​​​​​​

जोहलमाथि दक्षिणपन्थी हिन्दू नेताहरूको हत्याको कथित षड्यन्त्रको आरोप लगाइएको थियो, तर अहिलेसम्म उनलाई दोषी ठहर गरिएको छैन। उनीविरुद्धका नौमध्ये एउटा आरोप गत मार्चमा अदालतले खारेज गरिसकेको छ।