अलास्का सम्मेलन: ट्रम्प र पुटिनले दोभाषे मात्रको उपस्थितिमा एक्लै भेट गर्ने

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनबीच शुक्रबार राति अलास्कामा हुने उच्चस्तरीय शिखर सम्मेलनमा भेट हुँदैछ। यो भेटले युक्रेनको भविष्यमा निर्णायक प्रभाव पार्न सक्ने अनुमान गरिएको छ।

यो पुटिनको सन् २०२२ फेब्रुअरीमा युक्रेनमाथि आक्रमणको आदेश दिएपछि पहिलो पटक पश्चिमी भूमिमा हुने भ्रमण हो। युद्धले दशौँ हजारको ज्यान लिइसकेको छ र दुवै देशले अझै हार मानेका छैनन्। सम्मेलनअघि नै रुसले केही सामरिक लाभ हासिल गरेको बताइन्छ।

रुसी पक्षको सुझावमा ट्रम्पले पुटिनलाई निमन्त्रणा दिएका हुन्। तर उनले पुटिनले सम्झौता नगरे बैठक केही मिनेटमै सकिने चेतावनी पनि दिएका छन्।

युरोपेली नेताहरू र युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमर जेलेन्स्कीले यसलाई नजिकबाट अवलोकन गर्नेछन्। जेलेन्स्कीलाई सम्मेलनमा समावेश गरिएको छैन र उनले रुसद्वारा कब्जा गरिएका भूभाग छोड्नुपर्ने ट्रम्पको दबाब अस्वीकार गरिसकेका छन्।

ट्रम्प र पुटिनबीचको यो भेट युक्रेन युद्ध रोक्नसमेत निर्णायक हुने बताइएको छ। तर धेरै कुरा बैठकपछि नै थाहा हुनेछ। किनकी यसअघि पनि ट्रम्प र जेलेन्स्कीबीच ह्वाइटहाउसमा भएको भेटवार्ता बैठकमा बाझाबाझ हुँदा परिणाममा पुग्न सकेको थिएन।

ट्रम्पले पनि यस भेटलाई पुटिनलाई ‘परीक्षण गर्ने प्रारम्भिक बैठक’ भनेर व्याख्या गरेका छन्। उनले भने, “यदि बैठक राम्रो भएन भने तुरुन्तै सकिन्छ, तर राम्रो भए निकट भविष्यमै शान्ति आउन सक्छ।” उनले सम्मेलन असफल हुने सम्भावना २५ प्रतिशत रहेको समेत बताएका छन्।

ट्रम्पले युरोपेली नेताहरू र जेलेन्स्कीसँग परामर्श गरी अन्तिम निर्णय त्रिपक्षीय बैठकमार्फत लिने आश्वासन दिएका छन्।

विगतमा पुटिनप्रति सकारात्मक टिप्पणी गरेर आलोचना भोगेका ट्रम्पले यसपटक पुटिनप्रति असन्तुष्टि व्यक्त गरेका छन्। ट्रम्पले युद्धविराम नगरे ‘गम्भीर परिणाम’ हुने चेतावनी दिए पनि उनी पुटिनसँग अलास्कामा भेट्न सहमत भएका हुन्।

वार्ता स्थानीय समयानुसार शुक्रबार बिहान ११ः३० बजे एल्मेन्डोर्फ एअर फोर्स बेसमा शुरू हुनेछ। यो बेस शीतयुद्धका बेला सोभियत गतिविधि निगरानीको प्रमुख केन्द्र थियो। अमेरिका रुसबाट सन् १८६७ मा अलास्का किनेको ऐतिहासिक पृष्ठभूमि पनि यस भेटमा जोडिएको छ।

क्रेमलिनका अनुसार, दुवै नेताले प्रारम्भमा दोभाषे मात्रको उपस्थितिमा एक्लै भेट गर्नेछन्। त्यसपछि सहकर्मीहरूसँग संयुक्त छलफल गर्ने कार्यक्रम तय भएको छ। एन्कोरेज शहरमै सीमित रहने नेताहरूको बाहिर प्रदर्शनकारीहरूले युक्रेनसँग ऐक्यबद्धताको सन्देश देखाइरहेका छन्।

पुटिनमाथि अन्तर्राष्ट्रिय फौजदारी अदालतको गिरफ्तारी वारेन्ट भए पनि अमेरिका हेगको सदस्य नभएकाले यसपटक भ्रमण सम्भव भएको हो। अमेरिकी अर्थ मन्त्रालयले अस्थायी रूपमा केही प्रतिबन्ध खुकुलो पारेर पुटिन र शीर्ष रुसी अधिकारीलाई बैंक कार्ड र यात्रा सुविधा उपलब्ध गराएको छ।

युक्रेनी राष्ट्रपति जेलेन्स्कीका अनुसार, अलास्का भेट पुटिनका लागि ‘व्यक्तिगत विजय’ हो। यसले उनलाई अन्तर्राष्ट्रिय अलगावबाट निकाल्दै अस्थायी रूपमा प्रतिबन्ध खुकुलो गराएको छ। तर अमेरिकी विदेशमन्त्री मार्को रुबियोले युक्रेनका लागि सुरक्षा ग्यारेन्टीको माग गरेका छन्। यसलाई ट्रम्पले अघिल्लो कार्यकालको शुरूमा कम महत्त्व दिएका थिए।